Gazagystan, TAPI gaz geçiriji taslamasyna goşulmak üçin, Russiýa’nyň gapysyny açýar. Uzak möhletde bu Russiýa’nyň Günbatar ýurtlarynyň köpden bäri durmuşa geçirmäge synanyşýan taslamasy arkaly Merkezi we Günorta Aziýany birleşdirip biljekdigini aňladýar. Gazagystan’yň Energetika ministrligi QazaqGaz döwlet kompaniýasynyň Türkmenistan, Owganystan, Päkistan we Hindistan’yň arasynda gaz geçiriji gurluşyk taslamasy TAPI’e goşulmak üçin gepleşik geçirýändigini habar berdi.

Gazagystan’yň Energetika ministrligi QazaqGaz bilen Turkmengaz arasynda gepleşikleriň dowam edýändigini aýtdy. Gazagystan üçin bu taslamany durmuşa geçirmek strategiki taýdan möhümdir, sebäbi Talybanyň terrorçylyk guramalarynyň sanawyndan aýrylmagy ýurduň hökümetiniň garaýyşlaryna entek doly laýyk gelmeýär. Şol bir wagtyň özünde Gazagystan Turgundi-Hyrat-Kandahar-Spin-Buldak ugry boýunça Türkmenistan bilen transport aragatnaşygyny işjeň ösdürýär. Aslynda, Gazagystan’yň Owganystan Trans-inisiatiwalarynyň köpüsi Russiýa we käbir ýagdaýlarda, hat-da Hytaý ýaly beýleki daşarky gatnaşyjylaryň gatnaşmagyny özüne çekip, araçylyk täsirine eýe.

2023’nji ýylda Russiýa, Gazagystan bilen Özbegistan’yň arasynda gaz birleşigi döredildi. Russiýa Merkezi Aziýada energiýa barlygyny giňeltmek üçin bu taslamany işjeň ulanýar we indi TAPI arkaly gazyny ugrukdyrmak üçin netijeli peýdalanmagy ähtimal. Russiýa TAPI turbageçirijisini dikeltmäge we gurmaga gyzyklanma bildirdi. 2023’nji ýylyň ýanwar aýynda Russiýa’nyň Owganystan’daky ýörite wekili Zamir Kabulow Owganystan’yň paýtagty Kabul’a bardy. Gazprom 2023’nji ýylda Russiýa’nyň gazyny Gazagystan’yň, Özbegistan’yň we Türkmenistan’yň üsti bilen daşamak we soňra TAPI taslamasyna birikdirmek üçin Sowet turbageçirijilerindäki gaz akymlaryny gönükdirmek meýilnamasyny yglan etdi. Mundan başga-da, rus kompaniýalary turbanyň türkmen böleginiň gurluşygyny, turbalar, kompressorlar we beýleki komponentler bilen üpjün etdiler. Hususan-da, türkmen pudagy üçin rus kompaniýalary 2021’nji ýylda 300 million dollarlyk üpjünçilik berdi. Turbageçirijiniň Owganystan’da we beýleki ýanaşyk ýerlerde howpsuzlygy barada açyk sorag bar. Bu, Moskwa’nyň diňe bir adaty täsir ediş ulgamynda däl-de, KHG’nyň (Kollektiwleýin howpsuzlyk şertnamalaýyn gurama) agzalary däl-de, eýsem Türkmenistan’da we Owganystan’daky täsirini giňeltmek islegini aç-açan güýçlendirer. Mundan başga-da, Owganystan-Pakistan serhedindäki ýagdaýy çözmek üçin beýleki taraplaryň gatnaşmagy talap ediler.












Komentariýa
Garagum kanaly
Banditleriň kontorasy diýseňem bolýar.